“Wij nemen geen voorverpakt product af” Mee ontwikkelen, reflecteren, evalueren. Zelf de regie voeren over je opleidingstraject. Dat is volgens Anne Engwegen en Rob Ramakers de kracht van het ontwikkelingstraject ‘van procesbewaker naar leercoach’. Anne: “Een traject dat volledig in co-creatie met Zuyd Professional tot stand is gekomen.” De complexiteit van de ziekenhuiszorg neemt toe, van verpleegkundigen wordt op alle fronten meer leiderschap en eigen regie verwacht. “De hedendaagse student is bovendien gewend aan gepersonaliseerd onderwijs”, zegt Rob. “Dat alles vraagt om ander gedrag en andere competenties van de opleidingsfunctionaris. Het gaat niet meer (alleen) om het bewaken van het proces, maar vooral om het coachen van de student. Wat heeft die nodig om de leerdoelen te bereiken? En hoe schep je een leerrijke omgeving waarin studenten zich veilig voelen?”
De keuze voor Zuyd
Anne en Rob zijn respectievelijk Beleidsfunctionaris en Opleidingsfunctionaris/Centrale Praktijkopleider bij de Zuyderland Academie. Beiden zijn ze óók kartrekker van het leertraject. De kiem hiervoor is al zo’n vijf jaar geleden gelegd. Rob: “In 2018 is in kaart gebracht over welke competenties en vaardigheden de opleidingsfunctionaris in de toekomst moet beschikken. Het rapport dat naar aanleiding van die inventarisatie is geschreven, was de basis voor de gesprekken met Zuyd Hogeschool over een opleidingstraject.” Anne: “De keuze voor Zuyd lag voor de hand. We werken intensief samen met de hogeschool. We hebben veel afgestudeerden van Zuyd in huis en werken samen aan opleidingen en onderzoek. We ontwikkelen mee aan curricula voor verpleegkundigen, dus er liggen veel wederzijdse verbanden.”
Co-creatie
Wim Goossens, expert-docent coaching en interprofessionele teamontwikkeling, is met de vraag van Zuyderland aan de slag gegaan. “Op basis van het door ons verrichte voorwerk hebben we competenties op gedrag en inhoud opgesteld. Dat heeft geleid tot een competentieprofiel. Dat vormde weer het uitgangspunt voor individuele interviews met alle opleidingsfunctionarissen. Doel van die gesprekken was op te halen op welke thema’s eenieder zich wil ontwikkelen. Die thema’s heeft Wim verwerkt in een expert advies over de inhoud en inrichting van het opleidingstraject”, aldus Rob. “Het leertraject, dat anderhalf jaar in beslag neemt, bestaat uit themabijeenkomsten, werkateliers en individuele coaching”, vult Anne aan. “In elke themabijeenkomst wordt een specifiek thema inhoudelijk toegelicht. Bijvoorbeeld theorie over coaching modellen. Aan bod komt dan: welke modellen zijn er en hoe kun je deze inzetten in de praktijk. In drie uur tijd komt veel informatie voorbij. In de weken die volgen, laten de deelnemers de theorie bezinken. Ze praten er onderling over, het gaat leven. Sommigen zijn getriggerd om al eens iets uit te proberen. Tijdens het werkatelier is er dan ruimte om te gaan oefenen en experimenteren met één of meer coaching modellen, vragen te stellen en mogelijk al kleine succesjes te boeken. Een werkatelier is altijd gekoppeld aan een themabijeenkomst.” Rob: “Een ander interessant thema is het creëren van een leerrijke omgeving. Hoe zorg je er nu voor dat een verpleegafdeling zo is ingericht dat studenten de veiligheid en vrijheid voelen om te leren, dat er op de goede manier feedback wordt gegeven en er ruimte is om te leren van elkaars fouten. We hebben over dit onderwerp theorie gehad, en binnenkort een werkatelier over hoe we dit op onze eigen verpleegafdelingen kunnen toepassen. Belangrijk aandachtspunt hier is het coachen van werkbegeleiders, die een essentiële rol vervullen in het bouwen aan een goed opleidingsklimaat.” Een ander onderdeel van het leertraject is individuele coaching. “Zes sessies voor elke opleidingsfunctionaris”, zegt Rob. “We hebben gemerkt dat met name hierin veel winst zit. Vaak ook een bevestiging dat het goed gaat, en inzicht waar het nog beter kan. Tijdens de individuele coaching komt ter sprake: wat heb ik gezien en geleerd, wat kom ik tegen op de afdeling en hoe breng ik al die variabelen nu bij elkaar om het nog beter te doen.”
Niet allemaal door dezelfde hoepel
Anne: “Niet iedereen springt door dezelfde hoepel. De deelnemers leveren zelf input; bij het bepalen van de thema’s, bij het vormgeven van de werkateliers én tijdens het individuele coachingstraject. Dat is de meerwaarde van dit traject. We houden voortdurend vinger aan de pols: zitten we nog op de goede weg, moeten we iets aanpassen, komen de juiste onderwerpen nog aan bod? Zo houden de deelnemers zelf continu de regie over hun eigen opleidingstraject.”
Volledig op maat gemaakt traject
Anne en Rob zijn zeer te spreken over de samenwerking met Zuyd. “Samen met Wim Goossens vormen we een driemanschap dat in co-creatie de opleiding vormgeeft, op basis van de input van de opleidingsfunctionarissen”, aldus Rob. Anne: “Zuyd is expert op het gebied van coaching en teamcoaching. Wij weten wat de praktijk vraagt. We nemen geen voorverpakt product af, maar een volledig op maat gemaakt traject dat inspeelt op wat opleidingsfunctionarissen nodig hebben. In het ontwikkelingsproces maar ook tijdens de uitvoering van het traject, dat nu ongeveer een jaar loopt, heeft Zuyd zich continu flexibel opgesteld. Er was altijd ruimte om dingen aan te passen als we merkten dat vragen of behoeften gedurende de rit veranderden. We stemmen alles af op de leerbehoefte van de opleidingsfunctionaris, Wim zoekt daar dan de juiste docenten/experts van Zuyd bij. Dat werkt heel erg prettig.”